Πρώτες γραπτές μαρτυρίες για τους Έλληνες θεωρούνται τα Ομηρικά έπη, που ανάγονται συνήθως στον 8ο π.Χ. αιώνα, περιγράφουν όμως την αρκετά παλαιότερη μυκηναϊκή εποχή, μια εποχή που αν και άφησε γραπτά κείμενα σε αρχέγονη ελληνική, δεν έχει δώσει μέχρι σήμερα κάποιο γραπτό κείμενο με ιστορικό περιεχόμενο. Παρόλα αυτά, είναι ευρύτατα αποδεκτό από το σύνολο των σύγχρονων μελετητών, ότι η ελληνική ιστορί
α ξεκινά κάπου στην ύστερη εποχή του χαλκού με την εμφάνιση και ανάπτυξη του πρώτου λαμπρού ελληνικού πολιτισμού, του μυκηναϊκού (περίπου 1600 π.Χ. - 1100 π.Χ.).
Με την έρευνα και την μελέτη των δύο άλλων μεγάλων πολιτισμών της εποχής του χαλκού στην Ελλάδα, του κυκλαδικού και του μινωικού, αποκρυπτογραφήθηκε σταδιακά ότι ο μυκηναϊκός πολιτισμός είναι εν πολλοίς συνέχεια των δύο άλλων πολιτισμών, διακριτός μεν από αυτούς σε θεμελιώδη πολιτισμικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά (γλώσσα, αρχιτεκτονική, θρησκεία κλπ.), προέκτασή τους δε εφόσον δεν τους καταργεί αλλά βασιζόμενος σε αυτούς τους επεκτείνει και τους δίνει νέα δυναμική με την εξάπλωσή του από τον χώρο του Αιγαίου σε ολόκληρη την Μεσόγειο. Κάτω από αυτό το πρίσμα, δεν είναι ασυνήθιστο να περιλαμβάνονται στην Ελληνική ιστορία από πολλούς μελετητές και ο κυκλαδικός και ο μινωικός πολιτισμός όχι σαν καθαυτό ελληνικοί, αλλά σαν προδρομικοί και απαραίτητοι για την κατανόηση, του πρώτου ελληνικού πολιτισμού, του μυκηναϊκού.
Με τις νεότερες έρευνες και μελέτες των ευρημάτων της νεολιθικής εποχής τεκμηριώνεται ότι η ανάπτυξη του κυκλαδικού και του μινωικού πολιτισμού δεν αποτελούν τομές ή ξαφνικές αναλαμπές, αλλά συνέχεια και αποκορύφωση μιας πολιτιστικής εξέλιξης που ξεκινά ήδη από την εποχή του Λίθου και που παρά τις όποιες (βέβαιες) εξωτερικές επιδράσεις είναι αναπόσπαστα συνδεμένη με τον γεωγραφικό ελληνικό χώρο, αφού είναι αδύνατο να βρεθεί απαράλλακτη και με την ίδια στρωματική διαδοχή σε γειτονικές με αυτόν περιοχές.
Με βάση όσα αναφέρθηκαν προηγούμενα, η παρουσίαση της ελληνικής ιστορίας συνηθίζεται να ξεκινά με μια συνοπτική αναφορά στην εξέλιξη του πολιτισμού από την εποχή του λίθου, όπως προκύπτει μέσα από τα ευρήματα του ελληνικού γεωγραφικού χώρου, χωρίς να υπονοείται ότι είναι τμήμα της καθαυτό ελληνικής ιστορίας, θέση που αν και εκφράζεται από κάποιους σύγχρονους Έλληνες κυρίως ειδικούς, έχει επικριθεί σαν μεροληπτική από άλλους, Έλληνες και ξένους.